Muzeum Pożarnictwa w Oseredku

Eksponat miesiąca - luty

4 lutego 2022

W lutym przedstawiamy – topór strażacki , który należy do grupy podręcznego sprzętu strażaka.

 

Do dziś jest to jedno z podstawowych narzędzi wykorzystywanych przez  jednostki straży pożarnej. Mimo rozwoju techniki i tym samym metod gaszenia ognia i zapobiegania jest nadal wykorzystywany w trakcie rozmaitych operacji, realizowanych przez straż pożarną w Polsce. Początków tego narzędzia szukać można w toporkach lub czekanach wykorzystywanych przez armię rzymską zwanych „dolabra”. Topór zaopatrzony w hak pod przeciwnej niż ostrze stronie, wykorzystywany był podczas budowy warownych obozów, dróg ale tez by wyrąbać drogę wewnątrz ogarniętego pożarem domu. Był podstawowym narzędziem ratowniczych oddziałów, wchodzących w skład tzw. kohort wigilów- czyli pierwszej w historii zorganizowanej straży pożarnej. Kiedy w średniowiecznej Europie zaczęto wśród członków cechów i zwykłych mieszkańców wprowadzać zalecenia i przepisy związane z ochroną przeciwpożarową, rożne formy topora wyposażonego w hak, nawiązujące do dawnych rzymskich „dolabra” były już wykorzystywane do rozbierania drewnianych konstrukcji, usuwania części płonących dachów i szop. Ostrze pozwalało przecinać drewniane belki i deski a hakiem można je było zaczepiać i odsuwać je poza zasięg płomieni. Tym samym zamiast dwu narzędzi i dwu zajętych rak, ludzie tłumiący ogień mieli do dyspozycji jedno łączące dwie funkcje i jedną wolną rękę by np. trzymać się drabiny. Gdy na zachodzie Europy zaczęto tworzyć drużyny ratowników, które poprzedzały tworzenie zawodowych straży pożarnych, charakterystyczny topór z hakiem stał się ich znakiem rozpoznawczym i zarazem bardzo prostym, przydatnym narzędziem które służy strażakom po dziś dzień. Od XIX w. począwszy topór niejednokrotnie ratował życie i mienie wielu ludzi, bywało że topory noszone przez poszczególnych strażaków były traktowane prawie jak egzemplarze broni przez zawodowych żołnierzy. To proste narzędzie tak bardzo wryło się w zbiorową świadomość jako atrybut strażaka, że przyjęto je również jako stały element strażackiej heraldyki umieszczając topór strażacki na monetach, medalach, odznakach i pieczęciach.

 

Galeria

  • Powiększ zdjęcie